Schuld en schaamte : een systematisch-theologische doordenking van een gereformeerde zondeleer vanuit het perspectief van eer en schaamte.

Kok-van Deelen, A.A. de (2025) Schuld en schaamte : een systematisch-theologische doordenking van een gereformeerde zondeleer vanuit het perspectief van eer en schaamte. Student thesis.

Text 2025 HGT Kok-van Deelen, A.A. de.pdf - Accepted Version Download (1MB)

Samenvatting

In 1946 introduceerde de cultureel antropologe Ruth Benedict, na jarenlange bestudering van de Japanse cultuur, het onderscheid tussen schuld- en schaamteculturen. Benedict concludeerde dat in westerse culturen wetten en het geweten leidend zijn voor gedrag. Oosterse culturen zijn veel meer gericht op het bewaren van harmonie binnen een gemeenschap en het vermijden van gezichtsverlies. Hoewel dit onderscheid door sommigen is bekritiseerd, heeft het belangrijke inzichten opgeleverd, niet alleen in de culturele antropologie, maar ook in de missiologie en Bjjbelwetenschap. Het was Bruce Malina die een tot dan toe blinde vlek blootlegde bij de interpretatie van het Nieuwe Testament. Hij toonde aan dat inzicht in de rol van eer en schaamte binnen Mediterrane sociale systemen cruciaal is voor een juiste interpretatie van teksten. Deze studie is later gevolgd door publicaties op het gebied van de interpretatie van het Oude Testament en de intertestamentaire periode. De dynamieken van eer en schaamte speelden een belangrijke rol zowel in het oude Israël als in de Grieks-Romeinse cultuur. Binnen de systematische theologie is er echter tot nu toe weinig aandacht besteed aan de thema’s van eer en schaamte, hoewel de Bijbelse teksten hier wel aanleiding toe geven. Dit onderzoek richt zich op de gereformeerde zondeleer. Eerst is onderzocht hoe zonde wordt gedefinieerd binnen de gereformeerde theologie. Daarna is gekeken naar de rol die eer en schaamte spelen in de Bijbel. Tot slot is een eerste stap gezet om een schaamteperspectief op zonde te formuleren. De hoofdvraag van dit onderzoek is in hoeverre het spreken over zonde vanuit eer- en schaamteperspectief een aanvulling kan vormen op de gereformeerde zondeleer. Het volgende is geconcludeerd. Enerzijds verwoordt een schaamteperspectief op zonde enkele belangrijke noties die de gereformeerde traditie altijd al heeft verdisconteerd in haar zondeleer. Daarbij valt te denken aan dé centrale notie van de gereformeerde zondeleer, namelijk dat zonde ten diepste theologisch van aard is en zich kenmerkt in een breuk met God. Tegelijkertijd wordt geconcludeerd dat het schaamteperspectief niet alleen een waardevolle, maar ook een noodzakelijke aanvulling vormt op de gereformeerde zondeleer. Het brengt dimensies van het wezen, de gevolgen en het herstel van zonde naar voren die weliswaar in de Bijbel aanwezig zijn, maar vaak vanuit een westers perspectief niet of nauwelijks herkend zijn. Het schaamteperspectief is daarbij nadrukkelijk complementair en niet bedoeld als vervanging van een op schuld gerichte benadering.

Actions (login required)

View Item