Tot Wie wij bidden : een kwalitatief onderzoek naar de godsbeelden die af te leiden zijn uit het vrije gebed in de eredienst van de CGK

Heide, E.S. (Errit) van der (2022) Tot Wie wij bidden : een kwalitatief onderzoek naar de godsbeelden die af te leiden zijn uit het vrije gebed in de eredienst van de CGK. Student thesis.

Preview

Text 2022_Heide, E.S. van der_masterscriptie zonder bijlagen.pdf - Accepted Version Download (1MB) | Preview

Samenvatting

Het vrije gebed in de eredienst wordt uitgesproken door de predikant. In dit gebed bidt hij namens de gemeente tot God. Als we dit gebed beluisteren, wat zegt dit gebed ons dan wie God is? Welk godsbeeld komt uit de vrije gebeden naar voren? Dit onderzoek is gedaan in de overtuiging dat de regel Lex orandi lex credendi (de regel van het gebed is de regel van het geloof) nog altijd van toepassing is. Om het godsbeeld van de gebeden te formuleren is er in dit onderzoek een methode voor gebedsanalyse ontwikkeld. Voor de ontwikkeling van de methode voor gebedsanalyse is gebruik gemaakt van de theoretische reflectie op het gebed in drie recente publicaties. Deze publicaties zijn: (1) Bidden in het besef van Gods tegenwoordigheid van praktisch theoloog Gerrit Immink, (2) Onze Vader van dogmaticus Jan Muis en (3) De God die wij aanbidden van de filosoof Nicholas Wolterstorff. De methode voor gebedsanalyse bestaat uit drie vragen. Deze drie vragen zijn vervolgens gebruikt om het godsbeeld van de verschillende gebeden te kunnen formuleren. De drie vragen zijn als volgt geformuleerd: (1) Hoe wordt God aangesproken, (2) Welke eigenschappen van God worden genoemd in het gebed? En (3) Wat is het doel van het gebed? Met deze drie vragen worden de gebeden geanalyseerd van zes verschillende predikanten met een eigen gemeente binnen de CGK. De zes predikanten zijn vervolgens opgedeeld in drie groepen van twee, op basis van de standaardliturgie van de gemeente. Er zijn twee gemeentes gekozen die de Nieuwe Bijbelvertaling gebruiken als kanselbijbel en die voor de gemeentezang weinig tot geen restricties kennen in de liedkeuze (CGK 1 en 2). Er zijn twee gemeentes gekozen die de Herziene Statenvertaling gebruiken als kanselbijbel en die voor de gemeentezang gebruik maken van het Liedboek voor de Kerken en/of de liedbundel Weerklank (CGK 3 en 4). En er zijn twee gemeentes gekozen die de Statenvertaling gebruiken als kanselbijbel en die voor de gemeentezang gebruik maken van de berijming van 1773 (CGK 5 en 6). Van elke predikant zijn er drie diensten gekozen waarvan elke dienst de twee vrij gebeden zijn gebruikt voor de analyse. De predikanten en de uitgesproken gebeden zijn volledig geanonimiseerd. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat God in de vrije gebeden wordt aangesproken in Zijn Drie-eenheid. Meerdere predikanten spreken God veelvuldig aan met ‘Vader’, dit gebeurt niet bij de predikanten van CGK 5 en 6. Het spreken van God, het Woord van God, is een van Zijn belangrijkste eigenschappen. Hij wordt gevraagd om te spreken maar er wordt ook gedankt voor Zijn spreken. De liefde en macht van God zijn de andere eigenschappen die bij alle predikanten worden genoemd. Ditzelfde geldt niet voor de heiligheid en eeuwigheid van God. De rechtvaardigheid van God wordt door géén van de zes predikanten genoemd in het gebed. De gebeden bestaan voornamelijk uit vraaggebed en dankgebed, daarnaast wordt er door alle predikanten in het gebed ook tot God geklaagd en schuldbeleden. De lofprijzing is niet bij elke predikant in de gebeden aanwezig. Er komt uit de analyse van het godsbeeld in de vrije gebeden niet een éénduidig godsbeeld naar voren. Er zijn weliswaar sprake van duidelijke overeenkomsten bij alle predikanten maar er zijn ook duidelijke verschillen en eenzijdigheden te herkennen in gebeden. Op deze manier is in dit onderzoek gepoogd om een godsbeeld weer te geven van ‘Tot Wie wij bidden’.

Actions (login required)

View Item