Helder spreken over de hel : een exegetisch onderzoek naar de eigenheid van- en samenhang tussen de termen γέεννα, ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων, ᾅδης en αἰώνιος κόλασις in het evangelie naar Mattheüs

Bulten, J.R. (Sjors) (2020) Helder spreken over de hel : een exegetisch onderzoek naar de eigenheid van- en samenhang tussen de termen γέεννα, ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων, ᾅδης en αἰώνιος κόλασις in het evangelie naar Mattheüs. Student thesis.

Preview

Text 2020 Bulten, J.R. MA.pdf - Accepted Version Download (1MB) | Preview

Samenvatting

Deze scriptie beschrijft een exegetisch onderzoek naar het spreken over de hel in het Bijbelboek Mattheüs. Twintig keer schrijft Mattheüs over het oordeel of de hel. In het onderwijs van Jezus is deze notie niet een kanttekening, maar een rode draad. Jezus gebruikt hierbij vier verschillende termen. De term die het meest frequent voorkomt is de γέεννα. Deze term is bij het Joodse publiek bekend als de vallei ten zuiden van Jeruzalem. In het verleden vonden in deze vallei vreselijke gebeurtenissen plaats, er werden afgoden vereerd en kindoffers gebracht. God spreekt Zijn vloek hierover uit. Zo wordt deze vallei in het Joodse denken verbonden aan het eschatologische oordeel over goddeloze mensen. Enerzijds sluit Jezus aan bij deze gedachte en spreekt met ernst over het vuur dat wacht voor de goddelozen. Anderzijds geeft Jezus geen levendige schets van de verschrikkingen in de γέεννα, zoals in de Joodse geschriften 1 Henoch en 4 Ezra. In veel preken en commentaren wordt de γέεννα beschreven als de vuilnisbelt van Jeruzalem. Dit onderzoek toont aan dat dit een misvatting is. Jezus denkt bij de γέεννα niet aan een specifieke plaats, maar Hij schetst een beeld van de werkelijkheid van een eschatologisch oordeel dat Zijn hoorders herkenden. De tweede term die vaak vertaald wordt met hel is ᾅδης. De ᾅδης houdt nauw verband met de dood, maar uit de teksten van Mattheüs blijkt dat de ᾅδης niet wijst naar dezelfde realiteit als de γέεννα. De achtergrond van de ᾅδης is te vinden in de Hebreeuwse term שְׁאוֹל , waarmee in het Oude Testament verwezen wordt naar het graf of het dodenrijk. Het denken over de שְׁאוֹל / ᾅδης ontwikkelt zich in de intertestamentaire periode. De term ᾅδης wordt dan gebruikt om een plaats mee aan te duiden waar de goddelozen direct na het sterven hun straf ontvangen. Wanneer Jezus in Mattheüs spreekt over de ᾅδης sluit Hij aan bij het oudtestamentische denken over de שְׁאוֹל . De ᾅδης verwijst naar het dodenrijk en heeft een zekere (beperkte) macht, maar God staat hier boven. Jezus spreekt in Mattheüs vaak in gelijkenissen over het oordeel. Zo spreekt Hij over de buitenste duisternis en over een vurige oven. Met deze (bijna tegenovergestelde) beelden roept Jezus een grotere werkelijkheid op van het missen van de nabijheid van God. Jezus gebruikt hierbij telkens de plaats waar gejammer en tandengeknars is, waarmee Hij doelt op het mislopen van Gods Koninkrijk. In Zijn laatste onderwijs noemt Jezus de eeuwige straf. Deze term heeft enerzijds verbinding met de γέεννα, vanwege de verbinding met het eeuwige vuur. Anderzijds is er verbinding met de buitenste duisternis. Jezus maakt scheiding tussen rechtvaardigen en goddelozen. Tegen de laatsten zegt Hij: Ga weg van Mij! De eeuwige straf staat tegenover het eeuwige leven. De achtergrond is te vinden in Daniël. In het grote geheel van Mattheüs is de boodschap van Jezus over het oordeel en de hel een telkens terugkerend thema. Bangmakerij is hierbij niet het doel. Jezus spreekt in beelden over een werkelijkheid die voor mensen niet in te denken is. Uiteindelijk roept Jezus op tot bekering, tot doen van werken van barmhartigheid in het hier en nu en tot het leven in het Licht.

Actions (login required)

View Item