Aangesteld tot Messiaanse Koning : een exegetisch onderzoek naar de betekenis en de functie van ὑψόω van de Zoon des mensen in het evangelie naar Johannes

Vliet, D.J. van (2020) Aangesteld tot Messiaanse Koning : een exegetisch onderzoek naar de betekenis en de functie van ὑψόω van de Zoon des mensen in het evangelie naar Johannes. Student thesis.

Preview

Text 2020 Vliet, D.J. van MA.pdf - Accepted Version Download (1MB) | Preview

Samenvatting

Deze scriptie bevat een onderzoek naar de betekenis en de functie van ὑψόω (verhogen) in het Johannesevangelie. In het voorgaande onderzoek naar ὑψόω is steeds verwezen naar Jesaja 52,13 als belangrijkste sleutel om verhogen te verstaan. Zodoende is de mainstream van de exegese bepaald door de gedachte dat met ὑψόω -op basis van Jesaja 52,13- wordt verwezen naar de kruisiging, waarbij de verheerlijking in de hemel door veel exegeten mee-bedacht is. Het is echter opvallend dat Jezus bij het gebruik van de term verhogen ook alludeert op andere teksten uit het Oude Testament. Dit onderzoek heeft door middel van intertekstuele exegese met de oudtestamentische passages waar Jezus op alludeert de betekenis van ὑψόω in het Johannesevangelie kunnen verhelderen. De intertekstuele exegese met zowel Numeri 21,4-9 als Psalm 89 heeft verduidelijkt dat de betekenis van ὑψόω voor een belangrijk deel is ingegeven door resonantie van de betekenis van de oudtestamentische woordgroep נת ן en שׂים . Zodoende doelt verhogen niet alleen op Jezus’ (kruis)dood, maar ook op Zijn aanstellen door de Vader tot Bemiddelaar (3,14) en messiaanse Koning (12,32). In het verhoogd worden van Jezus blijkt dat God door Jezus Zijn oordeel voltrekt en zo Zijn koninkrijk en koningschap herstelt. Door erkenning van schuld, zoals doorklonk vanuit Numeri 21, en gelovig opzien is voor mensen leven mogelijk. Kortom: Johannes verkondigt met ὑψόω Gods transformatieve handelen in het verhoogd worden van de Zoon des mensen tot gezalfde Koning, waardoor mensen het leven kunnen ontvangen en een appèl tot geloof en bekering op hen gedaan wordt. Met name uit 8,28 blijkt dat het verhogen (actief) betrekking heeft op Jezus’ verhogen aan het kruis. Toch verkondigt Johannes dit verhogen als heilsboodschap (γινώσκω). Dat is mogelijk omdat vanuit de intertekstuele exegese met Jesaja 43,10 bleek dat Gods verkiezen (בחר ) en verlossen een fundamentele rol speelt in het verhogen. Uit het onderzoek is gebleken dat verhoogd worden functioneert binnen een theologisch kader waarin meerdere thema’s een belangrijke rol spelen. ὑψόω staat allereerst in het kader van Gods zending (ἀποστέλλω) en heilsplan (δεῖ). In dit heilsplan interacteren ὑψόω en δοξάζω op substantiële wijze met elkaar. Uit δοξάζω blijkt Jezus’ afkomst en blijvende eenheid met de Vader. Daarom betekent verhoogd worden meer dan de kruisdood sterven, want Jezus wordt door de Vader verhoogd tot messiaanse Koning. Verder functioneert ὑψόω in verband met Gods oordeel. In dit kader vormt verhogen een keerpunt in de interpretatie van de betekenis het kruis. In het verhogen transformeert God Zijn oordeel (3,17; 8,26; 12,31) waardoor het leven mogelijk wordt. In het kader waarin ὑψόω staat, komt ook de waarde van de Schrift nadrukkelijk ter sprake. Steeds alludeert Johannes op een oudtestamentische perikoop. Zo openbaart voor Johannes de Schrift op profetische en typologische wijze Gods trouw in de geschiedenis, die haar hoogtepunt krijgt in het verhoogd worden van Jezus tot messiaanse Koning.

Actions (login required)

View Item