'David zegt van Hem’

Bezemer, H.C. (2018) 'David zegt van Hem’. Student thesis.

Text 2018 Bezemer, H.C. masterscriptie.pdf Download (1MB)

Samenvatting

In dit onderzoek staat de functie van het citaat van Psalm 16 in Handelingen 2 centraal. In hoofdstuk 2 is eerst een inleiding op Handelingen gegeven om de plaats van hoofdstuk 2 in het boek te markeren. Daar wordt geconstateerd dat Handelingen 2 de belangrijke openingsacte van het boek is en tevens een kruispunt in Lukas-Handelingen. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingezoomd op Handelingen 2. Daar vormt de redevoering van Petrus het centrum. In deze redevoering wordt Psalm 16 als argument gebruikt in de redenering die uitloopt op de christologische climax van vers 36 dat Jezus ‘Heere’ en ‘Christus’ blijkt te zijn. Psalm 16 wordt echter niet op zich gebruikt maar in een ‘web’ van verbale en thematische verbanden met een citaat uit Psalm 110 en toespelingen op Psalm 18, Psalm 132 (2 Samuël 7), Psalm 118 en Psalm 139. In hoofdstuk 4 wordt Psalm 16 in de Masoretische Tekst bezien. Psalm 16 is een vertrouwenslied. Het hoopvolle vertrouwen dat de dichter uitspreekt gaat zover dat zelfs de invloedssfeer van de dood (in de gedaante van het graf en verderf) de dichter niet van God kan scheiden. Hoewel niet is vast te stellen of Psalm 16 het leven na de dood direct op het oog heeft, bieden de niet-afgebakende woorden die gebruikt worden in de climactische opbouw een opening in die richting. De psalm heeft daarom een nadrukkelijk ‘eschatologisch potentieel’. Een ‘messiaanse’ lezing is alleen vanuit de plaats in de canon te ondersteunen (Psalm 15-24). De vertaling van Psalm 16 in de LXX wordt in hoofdstuk 5 vergeleken met de MT. Daaruit blijkt dat de LXX woord-voor-woord vertaalt. Enkele opvallende vertaalkeuzes behelzen een verduidelijking of concretisering van wat reeds in de MT aanwezig was. Het vertrouwen wordt geaccentueerd als hoopvol vertrouwen. Daarnaast maakt de LXX onderscheid in het tijdsaspect: vers 11a blikt terug, terwijl vers 11bc vooruitblikt. Samen versterken deze twee trekken het eschatologisch potentieel van Psalm 16. In Hoofdstuk 6 wordt de receptie van Psalm 16 tot aan de tijd van het Nieuwe Testament in beeld gebracht. De tekst van Psalm 16 lijkt eenduidig te zijn overgeleverd en reflecteert de bekende tekstgestalten van MT en LXX. Met name in de rabbijnse literatuur is een spanning tussen een historische en eschatologische uitleg merkbaar. Op welke tijd deze tradities teruggaan is niet vast te stellen. Met deze gegevens wordt in hoofdstuk 7 de functie van Psalm 16 in Handelingen 2 geanalyseerd. Vanuit het web van Schriftgegevens wordt Psalm 16 tegen de achtergrond van Davids biografie en in messiaans licht gelezen. Het beeld van de ideale vrome (koning) is een type dat in algemene zin van toepassing is op Jezus. Psalm 16,10 wordt letterlijk genomen (binnen de mogelijkheden van de tekstgestalten van LXX en MT). De vertrouwensuitspraak van David is niet in zijn eigen leven in vervulling gegaan en geldt daarom als belofte voor de Messias. Deze belofte blijkt als profetie in Jezus’ opstanding in vervulling te zijn gegaan. De verbonden typologische lijnen wijzen een profetie aan die niet is vervuld in Davids leven, maar wel past op Jezus’ leven. Zodoende laat de verwerking van Psalm 16 in Handelingen 2 een gelaagd beeld zien. Petrus maakt gebruik van twee typologische lijnen waarvan de conceptuele verwantschap inzichtelijk wordt gemaakt door woordverbindingen (gezerah shewa) waardoor (vanuit een type) een vertrouwensuitspraak (Ps. 16,10) als profetie wordt getaxeerd. Op deze manier belichten de profetische Schriften de gebeurtenissen rondom Jezus en bewijzen ze dat Hij ‘Heere’ en ‘Christus’ is. De eschatologische escalatie die zich in de gebeurtenissen rondom Jezus voltrekt, laat deze betekenis oplichten.

Actions (login required)

View Item